پژوهشكده تولید نیرو در جایگاه معاونت تخصصی این حوزه در پژوهشگاه نیرو به عنوان كارگزار مدیریت اجرای پژوهش و توسعه فناوری در حوزه تخصصی تولید برق و انرژی فعالیت می‌نماید.
مجموعه فعاليت‌هايی كه اين پژوهشکده انجام می‌دهد مشتمل بر موارد ذيل می‌باشد:
- تدوین اسناد راهبردی حوزه تخصصی تولید برق و انرژی بر پایه بخشها، محورها و شاخصهای اصلی موفقیت حوزه (مانند افزایش راندمان، کاهش تلفات و ...) شامل برنامههای آیندهنگر، توسعه فناوری و پروژههای حاکمیتی و با ریسک بالا
- ارائه اسناد راهبردی حوزه تخصصی تولید برق و انرژی در کمیته راهبری پژوهش و فناوری شرکت مادر تخصصی و شورای آموزش، پژوهش و فناوری وزارت نیرو و اخذ تاییدیههای لازم
- به روزآوری دورهای سند راهبردی حوزه تخصصی تولید برق و انرژی
- پایش مستمر اجرای طرحهای کلان و پروژههای مصوب در راستای اجرای اسناد راهبردی حوزه تخصصی تولید برق و انرژی و سنجههای موفقیت مربوطه
- بررسی، اولویتبندی و کنترل پروژههای تقاضا محور شرکت‌های تابعه و وابسته
- ارائه پیشنهاد پروژههای عاجل، حاکمیتی و با ریسک بالای حوزه تخصصی تولید برق و انرژی و اخذ تاییدیه
- مدیریت اجرای پروژههای عاجل، حاکمیتی و با ریسک بالای حوزه تخصصی تولید برق و انرژی مصوب
- مدیریت دانش حوزه تخصصی تولید برق و انرژی
- نشر یافتههای علمی پژوهشکده تولید نیرو در قالب برون دادهای تخصصی حوزه تخصصی پژوهشکده تولید نیرو
- برپایی و مدیریت شبکه متخصصین حوزه تخصصی تولید برق و انرژی
در سال 1376 همزمان با تاسیس پژوهشگاه نیرو، پژوهشکده تولید نیرو با 4 گروه پژوهشی مکانیک، بهره برداری، الکتریک و شیمی و مواد آغاز به فعالیت نمود. با توجه به اینکه پروژههای تحقیقاتی مربوط به شیمی و مواد منحصر به پژوهشکده تولید نیرو نبود و دیگر پژوهشکدهها نیز در حال انجام پروژههایی در حوزه شیمی و مواد بودند لذا مدیریت پژوهشگاه در سال 1380 تصمیم گرفت گروه شیمی و مواد از پژوهشکده تولید نیرو منفک و بصورت یک مرکز مستقل تحت عنوان مرکز شیمی و مواد به فعالیت خود ادامه دهد. در سال 1394 همزمان با تغییر ساختار پژوهشگاه نیرو، پژوهشکده تولید نیرو، بعنوان معاونت تخصصی تولید در ساختار جدید معرفی گردید. با بازبینی گروههای پژوهشی پژوهشگاه و محورهای تحقیقاتی آنها، گروههای پژوهشی مرتبط با پژوهشکده تولید نیرو نیز مورد بازبینی قرار گرفتند و با تغییر نام به گروههای "سیکل و مبدل حرارتی" ، "تجهیزات دوار مکانیکی" و "پایش و کنترل نیروگاه" و با محورهای تحقیقاتی مصوب به فعالیت خود ادامه دادند.